تشييد المطاعن لکشف الضغائن

تشييد المَطاعِن لِکَشف الضَّغائن:

کتابي است در مناظره با عامه و رد بر آنها، به زبان فارسي، تأليف علامه‌ي بزرگوار مولانا سيد محمد قلي بن سيد محمد حسين بن حامد حسين موسوي نيشابوري کنتوري (م 1260 ق). اين کتاب در رد شبهات باب دهم از کتاب تحفة اثني عشريه تأليف مولوي عبدالعزيز بن شاه ولي الله فاروقي است، که علماي هند هر يک از ابواب آن را ردّيه‌ها نوشته‌اند، از جمله سيد محمد قلي که مجموعه‌ي گرانقدري تحت عنوان: الاجناد الاثني عشرية المحمديه في رد التحفة الاثني عشرية الدهلوية، فراهم آورد، و هر بخش آن را نامي خاص نهاد. وي در مقدمه‌ي تشييد المطاعن چنين گفته است: «بدانکه طريقه‌ي علماي شيعه خلفاً عن سلف چنان استمرار يافته که در کتب مبسوطه‌ي کلاميه‌ي بعد اثبات نبوت و رسالت خاتم الانبياء سيد المرسلين محمد مصطفي (صلي الله عليه و آله و سلم)، متصدي ذکر شرايط خلافت و نيابت آن حضرت که امامت خلق به استحقاق نه به تغلب و اتفاق، عبارت از آن است مي‌شوند، و به دلايل عقليه و نقليه ثابت مي‌کنند که خليفه‌ي رسول و امام خلق را معصوم بودن از گناهان صغيره و کبيره، و افضل بودن از تمامي امت و منصوص بودن از جانب خدا و رسول او واجب و لازم است... بعد از آن از آيات قرآنيه و احاديث نبويّه و آثار و اقوال صحابه، به معرض ثبوت مي رسانند که جمع شرايط مذکوره در ذات مجمع الحسنات حضرت اميرالمؤمنين و امام المتقين و يعسوب‌الدين، خليفه‌ي رسول رب العالمين علي بن ابي‌طالب (عليه‌السلام) مجتمع بود، چنانچه شمه‌اي از آن در نقض باب هفتم به معرض بيان آمد، بعد از آن درصدد اثبات انتفاي شرايط ثلاثه از ثلاثه مي‌شوند، و اين را مطاعن مي‌نامند، و اکثر آن را به وجهي ثابت مي‌کنند که موجب حکم به فسق ثلاثه بشود تا که بنا بر قواعد اهل سنت که منکر اشتراط عصمت در امامت‌اند نيز عدم صلاحيت ايشان براي امامت، ثابت شود...» پس از مقدمه به ذکر فرازي از گفتار صاحب کتاب تحفه پرداخته، آنگاه متصدي جواب و رد سخنان او گرديده، و به همين ترتيب مباحث کتاب را دنبال کرده است. شايان ذکر است که در تحفه پانزده طعن راجع به ابوبکر، و يازده طعن نسبت به عمر، و ده طعن درباره‌ي عثمان، عنوان شده است که مؤلف ضمن نفي اين ادعا که مطاعن منحصر در اين شماره‌ها باشد، در بيان اثبات اين مطاعن به تفصيل و به طور مستوفي سخن گفته است، چنانکه مرحوم ميرزا محمدعلي کشميري گفته: «و آن کتابي است نهايت مبسوط در دو مجلد کبير که مثل آن در حسن بيان و رشاقت عنوان و لطف تقرير و متانت تحرير و استيعاب اقوال و ضبط احوال رجال، و إفحام معاندين و قطع لسان جاحدين، و استيصال شبهات متکلمين مخالفين، و ايضاح عوار غلطات اين جماعت زائغين، از سابق الزمان تا اين اوان از تصانيف احدي از علماي اعلام و افاضل عاليمقام، به ظهور نرسيده است». اين اثر گرانبار يک نوبت به سال 1283 ق در چاپخانه‌ي مجمع البحرين هند، در دو مجلد به چاپ رسيده، و نيز چاپهاي ديگري از آن به صورت دو جلدي و سه جلدي، منتشر شده است.
کتابنامه :
الذريعة، 192/4؛ تشييد المطاعن، چاپ هند؛ نجوم السماء، 422؛ الفوائد الرضوية، 596.
منبع مقاله :
دائرة‌المعارف‌تشيع، جلد 4، (1391)، تهران: مؤسسه‌ي انتشارات حکمت، چاپ اول